Τα ακάρεα είναι αρθρόποδα που ανήκουν στην κλάση των αραχνοειδών και στην υπόκλαση Acarina, η οποία απαρτίζεται από πλήθος ειδών, τα περισσότερα από τα οποία δεν έχουν καταγραφεί ακόμα από τους επιστήμονες. Στην πλειονότητά τους είναι μικροσκοπικοί οργανισμοί, αόρατοι ή δυσδιάκριτοι με γυμνό μάτι, με ενιαίο σώμα και τέσσερα ζεύγη ποδιών. Για τον άνθρωπο, ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα είδη των ακάρεων που παρασιτούν σε καλλιεργούμενα και καλλωπιστικά φυτά, όπως είναι οι διάφοροι τετράνυχοι, τα ακάρεα που παρασιτούν στα ζώα και τον άνθρωπο μυζώντας αίμα, και που μπορεί να καταστούν επικίνδυνα ως φορείς ασθενειών και υπαίτιοι εκδήλωσης αλλεργιών (όπως είναι τα γνωστά μας τσιμπούρια), και τα ακάρεα της σκόνης, που είναι κατά κανόνα αόρατα και διαβιούν σε μεγάλους πληθυσμούς στα μέρη που κατοικεί ο άνθρωπος. Τα τσιμπούρια και τα ακάρεα της σκόνης είναι και αυτά που παρουσιάζουν υγειονομικό ενδιαφέρον.
Όπως αναφέρθηκε, τα ακάρεα της σκόνης είναι οργανισμοί αόρατοι με γυμνό μάτι. Παρόλο που η παρουσία τους είναι αδύνατο να γίνει αντιληπτή, βρίσκονται σε μεγάλους πληθυσμούς οπουδήποτε ζει ο άνθρωπος όσο καλές συνθήκες υγιεινής και καθαριότητας κι αν υπάρχουν. Βέβαια, ο πληθυσμός τους εκτοξεύεται σε συνθήκες συσσώρευσης σκόνης, ενώ ευνοούνται και σε συνθήκες υψηλής υγρασίας και ανεπαρκούς αερισμού. Καθώς τρέφονται από τα νεκρά κύτταρα που φυσιολογικά πέφτουν από το ανθρώπινο σώμα, βρίσκονται σε μεγάλη πληθυσμιακή πυκνότητα σε στρώματα, μαξιλάρια, καναπέδες, αλλά και οπουδήποτε μπορεί να συσσωρευτεί σκόνη, όπως σε χαλιά, κουρτίνες, κουβέρτες κλπ.
Παρότι η συμβίωση με τα ακάρεα της σκόνης είναι αναπόφευκτη, και τα ίδια δεν είναι άμεσα βλαβερά, σε ορισμένους ανθρώπους μπορούν να δημιουργήσουν αλλεργικά επεισόδια, τα οποία εκδηλώνονται με φτέρνισμα, καταρροή, δακρυσμένα μάτια, φαγούρα κλπ, ενώ σε πιο σοβαρές περιπτώσεις μπορεί να προκληθούν και προβλήματα δύσπνοιας.
Προληπτικά, για την αποφυγή των πληθυσμιακών εξάρσεων των ακάρεων σκόνης, φροντίζουμε για το συχνό αερισμό του χώρου και των κλινοσκεπασμάτων και για την εξασφάλιση συνθηκών χαμηλής υγρασίας. Σε αυτό μπορεί να βοηθήσει η χρήση κλιματιστικών, αφυγραντήρων κλπ. Επίσης, αποφεύγουμε αν είναι δυνατόν, το στρώσιμο χαλιών και μοκετών, εφαρμόζουμε προστατευτικά καλύμματα σε στρώματα και μαξιλαροθήκες και πλένουμε συχνά τα κλινοσκεπάσματα. Το ξεσκόνισμα με υγρά πανιά και η ηλεκτρική σκούπα για την απομάκρυνση της σκόνης είναι σημαντικό να γίνονται τακτικά, ενώ η είσοδος κατοικιδίων στις κρεβατοκάμαρες είναι καλό να αποφεύγεται. Σε βεβαρημένες περιπτώσεις και εκεί που η ανοχή στα ακάρεα της σκόνης είναι ελάχιστη, υπάρχει η δυνατότητα εφαρμογής ψεκασμών με ακαρεοκτόνα σκευάσματα.
Τα τσιμπούρια είναι ακάρεα, που τρέφονται ως εκτοπαράσιτα των ζώων, καθώς μυζούν αίμα, όντας προσκολλημένα σε αυτά. Βρίσκονται στο έδαφος κι από εκεί μπορεί να μεταπηδήσουν σε ανθρώπους ή ζώα. Προσκολλούνται στο δέρμα και καθώς μυζούν αίμα το μέγεθός τους διογκώνεται. Μπορεί να μεταδώσουν ασθένειες σε ανθρώπους και ζώα, ενώ μπορεί να προκαλέσουν και σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις. Για την αποφυγή προσβολής από τσιμπούρια είναι δυνατή η εφαρμογή ακαρεοκτόνων σε εξωτερικούς χώρους και αυλές.
Η ψώρα είναι δερματικό νόσημα που δεν σχετίζεται με την ψωρίαση, κι οφείλεται σε ένα μικροσκοπικό άκαρι, το Sarcoptes scabiei. Το άκαρι αυτό, μη ορατό με γυμνό μάτι, εισέρχεται, διαβιεί και αναπαράγεται κάτω από την επιφάνεια του δέρματος του ξενιστή του, προκαλώντας έντονο κνησμό, ερυθρίαση και πιθανά αλλεργικές αντιδράσεις. Είναι σοβαρή ασθένεια που δυσχεραίνει πολύ την καθημερινότητα του ασθενούς, δημιουργεί προβλήματα στον ύπνο λόγω του κνησμού, και επηρεάζει την ψυχολογική διάθεση, όχι μόνο λόγω των σωματικών ενοχλήσεων, αλλά και γιατί από μέρος του κόσμου θεωρείται ασθένεια ταμπού. Μεταδίδεται από άνθρωπο σε άνθρωπο με την παρατεταμένη σωματική επαφή, με τη χρήση μολυσμένων κλινοσκεπασμάτων, λιγότερο πιθανά αλλά όχι σπάνια με πετσέτες του μπάνιου κλπ.
Η διάγνωση και η θεραπεία της Ψώρας στον άνθρωπο θα γίνει από το γιατρό, ο οποίος θα του χορηγήσει την κατάλληλη θεραπεία και θα του δώσει οδηγίες για τη διαχείριση του χώρου και των αντικειμένων για την αποφυγή επαναμολύνσεων. Επιγραμματικά, όσον αφορά το περιβάλλον του ασθενούς, μπορούμε να αναφέρουμε κάποια μέτρα για τη μείωση του πληθυσμού του ακάρεως. Αυτά, όπως συμβαίνει και για τα λοιπά ακάρεα της σκόνης, είναι ο καλός αερισμός του χώρου και των κλινοσκεπασμάτων, το πλύσιμο των ρούχων και σκεπασμάτων σε θερμοκρασία πάνω από τους 50 βαθμούς, η ηλεκτρική σκούπα κλπ. Η εφαρμογή απολύμανσης - ακαρεοκτονίας από εξειδικευμένο συνεργείο συνεισφέρει τα μέγιστα στον αποκλεισμό του ενδεχόμενου επαναμολύνσεων, αλλά και της προστασίας των πιθανά λοιπόν ενοίκων, καθώς συντελεί στη δραστική μείωση ή εξάλειψη των ακάρεων της Ψώρας στο χώρο.
Sarcoptes scabiei