Τερμίτες

Γενικά

Οι τερμίτες είναι ξυλοφάγα έντομα που ανήκουν στην τάξη των Ισοπτέρων. Υπάρχουν πολλά είδη τερμιτών, κάποια από τα οποία είναι πολύ κοινά και στην Ελλάδα. Ανάλογα με το είδος, τρέφονται με ποικίλων τύπων ξυλεία, αλλά και φυτικά είδη, κορμούς δέντρων κ.ά. Η παρουσία τους στη φύση είναι ωφέλιμη, καθώς λειτουργούν ως ανακυκλωτές, καταναλώνοντας ξύλα και άλλες ύλες και μετατρέποντάς τες σε οργανική ύλη. Η προσβολή ωστόσο κατοικιών και άλλων ανθρώπινων κατασκευών από τερμίτες μπορεί να αποβεί καταστρεπτική και με ραγδαία ανάπτυξη εξαιτίας τόσο των μεγάλων πληθυσμών που αναπτύσσουν οι τερμίτες όσο και της αδηφαγίας τους.

Μορφολογία

Μορφολογικά οι τερμίτες μοιάζουν με τα μυρμήγκια και συχνά μπορεί να υπάρξει σύγχυση κατά την αναγνώριση, αν δεν υπάρχει σχετική εμπειρία. Διαφέρουν όμως με αυτά, και παρατηρώντας τα μήκη των φτερών και το σημείο πρόσφυσης της κοιλίας με το θώρακα, μπορεί κανείς να τα διακρίνει με ασφάλεια.

Βιολογικός κύκλος

Όπως τα μυρμήγκια, έτσι και οι τερμίτες ζουν σε οργανωμένες κοινωνίες με διακριτούς ρόλους, όπου βρίσκουμε τα αναπαραγωγικά άτομα, τους εργάτες και τους οπλίτες. Οι εργάτες είναι η πολυπληθέστερη ομάδα σε μια αποικία τερμιτών και τρέφονται με ξύλο και άλλες κυτταρινούχες ουσίες. Το χρώμα τους είναι υποκίτρινο, το σώμα τους μαλακό, γεγονός που τους καθιστά ευάλωτους στην έλλειψη υγρασίας, και δεν διαθέτουν φτερά. Άπτερα άτομα είναι και οι οπλίτες, που είναι επιφορτισμένοι με το έργο της προστασίας της αποικίας από εχθρούς. Το χρώμα τους είναι επίσης υποκίτρινο και το σώμα τους μαλακό. Δεν μπορούν να μασήσουν το ξύλο, αλλά φροντίζουν για την τροφή τους οι εργάτες. Τα αναπαραγωγικά άτομα, όπως φανερώνει και το όνομά τους, είναι υπεύθυνα για την αναπαραγωγή νέων ατόμων στην αποικία, και έχουν την ικανότητα να ιδρύουν νέες αποικίες. Δεν τρώνε ξύλο, οι εργάτες φροντίζουν για την τροφή τους και είναι τα μόνα που διαθέτουν φτερά. Σε κατοικίες που έχουν προσβληθεί από τερμίτες είναι συνήθως τα πρώτα που γίνονται αντιληπτά, καθώς κατά την περίοδο της σμηνουργίας εξέρχονται από τις στοές τους, σε μεγάλους πολλές φορές πληθυσμούς.

Καταπολέμηση

Σε αντίθεση με τις προσβολές από σαράκι όπου η εξέλιξη της ζημιάς είναι μάλλον αργή και μπορεί να περάσουν ακόμη και χρόνια ώσπου ο ένοικος να αντιληφθεί το πρόβλημα, οι προσβολές από τερμίτες μπορεί να έχουν ραγδαία εξέλιξη. Η αντιμετώπισή τους είναι μια επίπονη διαδικασία, εξαιτίας του μεγάλου πληθυσμού που αναπτύσσουν οι τερμίτες, της ικανότητας δημιουργίας νέων αποικιών όταν οι συνθήκες είναι αντίξοες, και της διαβίωσής τους σε προφυλαγμένες θέσεις μέσα στο ξύλο αλλά και στο χώμα. Προληπτικά, για την αποφυγή προσβολών από τερμίτες σε μια οικία, είναι πολύ σημαντικό να λαμβάνονται μέτρα για την αποφυγή δημιουργίας σημείων συγκράτησης υγρασίας. Επίσης, πριν το χτίσιμο ενός σπιτιού, θα πρέπει να ελέγχονται το έδαφος, τα φυτά και αν είναι δυνατόν και τα γειτονικά κτίσματα για ύπαρξη τερμιτών ή σημάδια προσβολής και να γίνονται οι απαιτούμενες επεμβάσεις εντομοκτονίας. Αλλά και κατά τη διάρκεια του χτισίματος, υπάρχουν υλικά και τεχνικές που μπορεί να θωρακίσουν, ως ένα βαθμό, ένα κτίριο από μελλοντικές προσβολές από τερμίτες.