Κατσαρίδες

Οι κατσαρίδες αποτελούν έναν από τους σοβαρότερους κινδύνους για τη δημόσια υγεία, καθώς μεταδίδουν ασθένειες όπως η δυσεντερία, η γαστρεντερίτιδα, η διάρροια, ο τύφος, η πολιομυελίτιδα και η σαλμονέλα.

Είναι πολυφάγα, κοσμοπολίτικα έντομα, με πολλές γενεές το χρόνο και ικανότητα να προσαρμόζονται σε ποικίλα περιβάλλοντα, πράγμα που τις καθιστά ιδιαίτερα δυσεξόντωτες. Για τους παραπάνω λόγους η πλειονότητα των εφαρμογών απεντόμωσης, που γίνονται για υγειονομικούς λόγους, στοχεύουν στην καταπολέμηση των κατσαρίδων.

Συνήθως απαντώνται σε εμπορικές εγκαταστάσεις παρασκευής ή διαχείρισης τροφίμων, όπως εστιατόρια και εταιρείες τροφοδοσίας, ιδιαίτερα όταν οι απεντομώσεις και οι απολυμάνσεις είναι πλημμελείς Ωστόσο, είναι σύνηθες φαινόμενο η παρουσία τους και σε οικιακά περιβάλλοντα, όπου ζουν στις κουζίνες και στις αποχετεύσεις. Η εμφάνιση των κατσαρίδων, εκτός από τη μεταφορά μικροβίων, συνδέεται και με την έλλειψη συνθηκών υγιεινής. Γι’ αυτό και η παρουσία τους σε χώρους υγειονομικού ενδιαφέροντος, όπως είναι τα εστιατόρια, ξενοδοχεία, νοσοκομεία, αλλά και κομμωτήρια, γυμναστήρια κλπ, κρίνεται απαράδεκτη. Σε αυτούς τους χώρους η κατάρτιση και τήρηση προγράμματος απεντομώσεων και απολυμάνσεων είναι απαραίτητη, όπως προβλέπεται και από το νόμο. Αλλά και σε κατοικίες οφείλουν να γίνονται τακτικές απεντομώσεις, ιδιαίτερα στις περιόδους έξαρσης του πληθυσμού των κατσαρίδων, για την αποφυγή οχλήσεων και δυσάρεστων καταστάσεων από την παρουσία τους.

Οι κατσαρίδες είναι νυκτόβια πλάσματα, τα οποία κρύβονται την ημέρα σε ρωγμές και σχισμές γύρω από πηγές τροφής και νερoύ, όπως κουζίνες και νεροχύτες. Οι πολύπλοκες σωληνώσεις και οι υπόγειοι αγωγοί στα μεγάλα κτήρια καθιστούν ακόμα πιο δύσκολη την καταπολέμησή τους.

Η μόλυνση των τροφίμων προκαλείται όταν η κατσαρίδα μετακινείται από το κρησφύγετό της σε χώρους παρασκευής φαγητού. Η μεταφορά ακαθαρσιών και μικροβίων γίνεται με μηχανικό τρόπο, με τα πόδια της κατσαρίδας, όμως ιδιαίτερα επικίνδυνη είναι και η συνήθεια της κατσαρίδας να αποβάλει περιττώματα και μέρος της τροφής της, τη στιγμή που τρώει. Οι κατσαρίδες στην ουσία τρώνε τα πάντα, από τροφές για τους ανθρώπους έως δέρμα, χαρτί, ακόμη και άλλες κατσαρίδες.

Η καταπολέμηση των κατσαρίδων γίνεται με χημικό τρόπο, με ψεκασμό με υγρά σκευάσματα, και με άλλες πιο εξειδικευμένες εφαρμογές. Λόγω του ταχύτατου πολλαπλασιασμού των κατσαρίδων και των πολλών γενεών ανά έτος, οι κατσαρίδες έχουν την ικανότητα να αναπτύσσουν εύκολα ανθεκτικότητα στα σκευάσματα που εφαρμόζονται για την καταπολέμησή τους. Γι’ αυτό, η χρήση - και κυρίως η κατάχρηση - σκευασμάτων του εμπορίου για οικιακή χρήση τείνει να καθίσταται όλο και περισσότερο αναποτελεσματική. Ως εκ τούτου, οι εφαρμογές των απεντομώσεων με εγκεκριμένα σκευάσματα από ειδικευμένους εφαρμοστές κρίνεται αναγκαία, για την επιτυχημένη και ασφαλή εφαρμογή.

Τα είδη των κατσαρίδων

Οι κατσαρίδες είναι κοσμοπολίτικα έντομα με τεράστιες ικανότητες επιβίωσης σε αντίξοα περιβάλλοντα. Παγκοσμίως, υπάρχουν χιλιάδες είδη κατσαρίδων, που ανήκουν στην υπόταξη Blattaria της τάξης Dictyoptera. Από αυτά, τρία κυρίως είναι που μας απασχολούν στην Ελλάδα ως έντομα υγειονομικής σημασίας.

Ανατολική κατσαρίδα (Blatta orientalis οικ. Blattidae)

Το χρώμα της είναι κοκκινοκάστανο έως μαύρο και φτάνει σε μήκος τα 25 - 30 mm. Έχει αξιοσημείωτη αντοχή στο ψύχος και αυτό συμβάλει στην εξάπλωσή της και σε πιο βόρειες, ψυχρές περιοχές. Προτιμά σημεία σκοτεινά, υγρά και δροσερά, όπως υπόγεια, αποθήκες, κελλάρια.

Αμερικανική κατσαρίδα (Periplaneta americana οικ. Blattidae)

Από τα τρία είδη, είναι η πιο αναγνωρίσιμη και μεγάλη, με μήκος που φτάνει τα 40mm, και χρώμα ερυθροκάστανο. Έχει πτητικές ικανότητες, αν και προτιμά να βαδίζει. Τη συναντάμε σχεδόν παντού, όπου υπάρχει υγρασία και θερμότητα, σε φρεάτια αποχέτευσης, λεβητοστάσια, αποθήκες τροφίμων, εστιατόρια, χώρους επεξεργασίας τροφίμων κλπ. Στα σπίτια συνήθως τη βρίσκουμε ως επισκέπτρια.

Γερμανική κατσαρίδα (Blattella germanica οικ. Blattelidae)